Soğan Kalesi, İzmir’in “Kayıp” Kalesi

Soğan Kalesi, 13. yüzyılın birinci yarısında Bizans İmparatoru Ionnes

Vatatzes tarafından, İzmir iç limanının girişine inşa ettirildi. İzmir tarihine

tanıklık ettiği yüzyıllar boyunca pek çok isimle anıldı; Neon Kastron, Saint

Pierre, Liman Kalesi, Aşağı Kale, Kala-i Bahir, Kale-i Cedit -Sancak Kalesi

inşa edildikten sonra- Kale-i Atik, Ok Kalesi bunlardan sadece birkaçı…

Bizans, Latin, Rodos Şövalyeleri, Aydınoğulları, Timur ve nihayet

Osmanlıların askerleriyle tanıştı. Timur’un 1402’de büyük ölçüde yıktığı

kale, Venediklilerin İzmir baskını sonrasında Fatih Sultan Mehmet

tarafından yeniden yaptırıldı. 17. yüzyılda Sancak Kale’nin yapımı

sonrasında, savunma işlevini büyük ölçüde yitirse de cephanelik ve

hapishane olarak kullanıldı.

1871’de yıkıldığında İzmir’in en küçük mahallelerinden birine ev sahipliği

yapıyordu. Yıkıntıları üzerinde kısa sürede Belediye binasının da içinde

olduğu birçok han ve dükkân inşa edilen Kale’nin varlığı bir süre sonra

unutuldu. Geriye sadece Hisar Camii, Hisarönü ve Kale Arkası gibi birkaç

isim kaldı.

Petros Mehtidis’in çalışması birçok ismine “Kayıp” sıfatını da ekleyen

“Kale”nin izini sürüyor. Tarih kitapları, yazışmalar, seyahatnameler, anılar,

görsel malzemeler ve dönemin gazetelerinde dağılmış bilgileri bir araya

getiriyor ve okuyucunun zihninde “Kale”nin yeniden inşa edilmesini

sağlıyor.

Erkan Serçe